การชนะใจตัวเอง

 การเอาชนะใจตัวเองไม่ได้หมายความว่าจะต้องชนะใจผู้อื่นหรือตัวเองทุกเมื่อ แต่การชนะใจตัวเองคือไม่ยอมให้ความอ่อนแอมาทำลายเรา ยอมแพ้กับบางเรื่องและยอมชนะกับบางปัญหา นั่นคือ การชนะใจตัวเอง

 ในแต่ละวันมีเหตุการณ์ที่ทำให้เราต้องเอา ชนะใจตนเองอยู่มากมาย ไม่ว่าจะเรื่องง่าย ๆ ตั้งแต่การสลัดผ้าห่มนุ่มๆ ออกจากตัวแล้วตื่นขึ้นมาทำงานแต่เช้า การพยายามไม่กินอาหารหวาน ๆ มัน ๆ ที่อร่อยนักอร่อยหนา ไปจนถึงเรื่องยาก ๆ อย่างการทำงานให้เสร็จตามที่ตั้งใจไว้ หรือการพยายามไปออกกำลังกายให้ได้ทุกวัน

ขึ้นชื่อว่าเป็น การเอาชนะใจตนเองแล้ว ย่อมต้องอาศัยพลังใจที่เข้มแข็งและความเสมอต้นเสมอปลายเป็นคู่ต่อสู้ เพื่อไม่ให้เกิดการเริ่มต้นด้วยการตั้งใจเกินร้อย แต่กลับตกม้าตายในตอนท้าย

ปัญหาใหญ่ก็คือ แล้วเราจะต้องทำอย่างไรจึงจะสามารถเอาชนะใจตนเองได้ตลอดรอดฝั่ง และนำความสำเร็จมาสู่ชีวิตได้ทั้งทางร่างกายและจิตใจ

   การเอาชนะใจตนเองต้องฝึกตั้งแต่เด็ก

วอ ลเทอร์ มิสเชล นักจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ในมหานครนิวยอร์ก บอกว่า เขาสามารถคาดเอาอนาคตของเด็กได้โดยอาศัยเพียงขนมมาร์ชแมลโลว์หนึ่งถุง

ความ สามารถในการหยั่งรู้ของมิสเชลไม่ได้เกิดจากอำนาจเวทมนต์ แต่เกิดจากการทดสอบพฤติกรรมของเด็กวัย ๔ ขวบ พบว่า เด็กคนใดก็ตามที่สามารถหักห้ามใจตัวเองและไม่แอบกินขนมมาร์ชแมลโลว์ที่เขา ทิ้งไว้กับเด็กตามลำพัง มักจะเติบโตขึ้นเป็นวัยรุ่นที่สอบเข้ามหาวิทยาลัยได้ด้วยคะแนนที่สูงกว่า และก้าวขึ้นสู่การเป็นผู้ใหญ่ที่สามารถทำงานที่มีรายได้ดีกว่า รวมทั้งชีวิตแต่งงานที่ประสบความสำเร็จ และมีสุขภาพดีมากกว่าเด็กที่แอบกินขนม

เพื่อยืนยันความคิดนี้ เขายังได้ทำการทดลองที่ยาวนานที่สุดในเรื่องการเอาชนะใจตนเอง โดยทำการทดสอบเพื่อวัดความตั้งใจของเด็กๆ วัยก่อนประถมศึกษาจำนวน ๖๕๐ คน แล้วติดตามดูความเป็นไปใช้ชีวิตของเด็ก ๆ เหล่านั้นเมื่อพวกเขาเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่

ผลการทดลองแสดงให้เห็น อย่างชัดเจนว่า เด็กคนใดก็ตามที่มีความตั้งใจแน่วแน่กว่าคนอื่นตั้งแต่เล็ก ๆ เมื่อโตขึ้นก็จะมีความสามารถมากกว่าคนอื่นในการเอาชนะใจตนเอง ไม่ว่าจะกับเรื่องเล็ก ๆ อย่างการควบคุมอาหาร การดูสุขภาพ ไปจนถึงเรื่องใหญ่ ๆ อย่างการเลิกสูบบุหรี่หรือการรู้จักใช้ชีวิตอย่างสมดุล นอกจากนั้นพวกเขายังมีแนวโน้มที่จะมีอายุยืนกว่าและมีความสุขในชีวิตมากกว่า เด็ก ๆ กลุ่มที่มีความตั้งใจต่ำอีกด้วย

  ผู้หญิงเอาชนะใจตนเองได้ดีกว่าผู้ชาย
นอกจากปัจจัยที่กล่าวแล้ว ความสามารถในการเอาชนะใจยังขึ้นอยู่กับปัจจัยทางเพศด้วย โดยทั่วไปเรามักกล่าวกันว่า ผู้ชายมักจะมีความสามารถในการเอาชนะใจตนเองน้อยกว่าผู้หญิง แต่หารู้ไม่ว่

แท้ที่จริงแล้วในทางชีววิทยา ความแตกต่างนี้จะมีผลก็เพียงในช่วง ๔ ปีแรกของชีวิตเท่านั้น แต่เหตุที่ทำให้คนส่วนใหญ่เข้าใจว่าผู้หญิงมีความสามารถในการเอาชนะใจตนเอง ได้มากกว่าผู้ชายนั้น น่าจะมาจากปัจจัยทางสังคมที่มักจะเรียกร้องให้ผู้หญิงมีความอดทนอดกลั้นต่อ สิ่งรอบข้างมากกว่าผู้ชาย ทำให้ผู้หญิงมีโอกาสฝึกฝนความอดทนในการเอาชนะใจตัวเองมากกว่าผู้ชาย ด้วย เหตุนี้จึงไม่แปลกที่ฝ่ายชายมักจะเป็นเพศที่มีปัญหาสุขภาพอันเกี่ยวกับการ ควบคุมตัวเองมากกว่า อาทิ การควบคุมอารมณ์โกรธ การมีพฤติกรรมก้าวร้าวและต่อต้านสังคม การใช้สารเสพติด และการเป็นโรคสมาธิสั้น ซึ่งมักจะพบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง ๒-๓ เท่า

การเอาชนะใจตนเองคือการมี “ศีล” อันประเสริฐ
ในทางพุทธศาสนา ท่านปัญญานันทภิกขุ แห่งวัดชลประทานรังสฤษฎ์ ได้ให้ทัศนะเกี่ยวกับการเอาชนะใจตนเองไว้ดังนี้

“การ ควบคุมตัวเองนั้นมันหนักเหนื่อยในชั้นต้น ความจริงสบายปลายมือ แต่ว่าคนเราขาดความอดทน จึงไม่สามารถจะควบคุมตัวเองไว้ได้ เรามีแต่เรื่องการตามใจตัวเอง การปล่อยไปตามอารมณ์ ปล่อยไปตามอำนาจของสิ่งแวดล้อม แต่ไม่เคยกำราบปราบปรามตัวเอง จึงยากแก่การที่จะควบคุมตัวเอง
“แต่ถ้าหากเราคุมบ่อย ๆ ประพฤติจนเป็นนิสัย สิ่งใดที่ทำจนเป็นปกติ มันก็เป็นศีลสำหรับบุคคลนั้น เพราะศีลนั้นเขาแปลว่า “ปกติ” ก็ได้ เช่นว่าเราตื่นเช้าเป็นปกติ ก็เรียกว่ามีศีลของคนตื่นเช้า เราทำอะไรๆเป็นปกติก็เรียกว่ามีศีลในรูปนั้น

“คน เราบังคับตัวเองได้มากเท่าใด ยิ่งเป็นผู้ประเสริฐมากเท่านั้น คนที่ประเสริฐคือคนที่บังคับตัวเองได้ ถ้าบังคับตัวเองไม่ได้ก็มีประเสริฐอะไร ความใหญ่ของคนมันอยู่ที่การบังคับตัวเอง ถ้าไม่รู้จักบังคับตัวเอง เขาตั้งให้ใหญ่เท่าใด มันก็ใหญ่ไม่ได้เรื่องนั่นแหละ สำคัญมันอยู่ตรงนี้ เพราะฉะนั้นเราจะต้องฝึกบังคับตัวเองไว้ เหนี่ยวรั้งไว้”

 วิธีสร้างพลังใจในการเอาชนะใจตนเอง

แม้ จะรู้ว่าการเอาชนะใจตนเองได้เป็นเรื่องดี แต่หากคุณยังไม่รู้จักเทคนิคหรือวิธีการใดที่จะช่วยให้คุณเอาชนะใจตนเองได้ ง่ายขึ้น ลองฟังคำแนะนำของนักจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา ดังนี้

= รักษาพลังใจของตนเองไว้ ให้คิดว่าพลังใจในตัวเราเป็นทรัพยากรที่มีอย่างจำกัด ต้องงัดเอามาใช้กับเรื่องสำคัญๆ เท่านั้น

= วางแผน ให้ชัดเจนในเรื่องที่เราอยากทำให้สำเร็จ โดยลงรายละเอียดว่าจะทำอย่างไร ทำเมื่อไร และที่ไหน

= ฟื้นฟูพลังใจ ยามที่กำลังใจเริ่มอ่อนล้าให้หาตัวช่วย เช่น กินขนมเติมพลังยามขับเคี่ยวกับการทำงานให้เสร็จทันเวลา หรือหาเพื่อนดีๆสักคนไว้คอยให้กำลังใจยามท้อแท้

= ฝึกใจให้แกร่ง นักกีฬายังต้องฝึกความแข็งแกร่งของกล้ามเนื้อ การสร้างพลังใจก็ต้องอาศัยการฝึกอย่างสม่ำเสมอเช่นกัน

 ทำให้เป็นนิสัย ทำจนรู้สึกไม่ต้องบังคับ แล้วความสำเร็จจะขยับเข้ามาใกล้ขึ้นเรื่อยๆ

  สร้างความหมายพิเศษ แทนที่จะมองว่าการเอาชนะใจตนเองเป็นเรื่องเล็กๆน้อยๆ ลองตั้งเป้าให้การเอาชนะใจตนเองเป็นสิ่งที่มีความหมายต่อชีวิตเป็นพิเศษ ด้วยการนับข้อดีว่าเมื่อทำแล้วจะเกิดการเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่อะไรตามมา บ้าง

คิดบวก มองไปที่เป้าหมายด้วยความคิดเชิงบวก เช่น คิดว่า “เราต้องชนะ” แทนที่จะคิดเกรงกลัวต่อความพ่ายแพ้ที่ยังมาไม่ถึง

เป็นที่รู้กันดีอยู่แล้วว่า การเอาชนะใจตนเองเป็นความสำเร็จแรกที่ยิ่งใหญ่ที่สุด และจะกลายเป็นฐานนำไปสู่ความสำเร็จอื่น ๆ ในชีวิตของคุณอีกมากมาย หากคุณเอาชนะใจตนเองได้แล้ว ไม่ว่าเรื่องไหน ๆ คุณก็ย่อมทำให้สำเร็จได้ทั้งนั้น

ขอ ให้เรามาเริ่มสร้างความสำเร็จให้ชีวิตตั้งแต่วันนี้ ด้วยการเอาชนะใจตนเองในเรื่องเล็กๆ แล้วค่อยขยับไปสู่เรื่องที่ใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ กันเถอะค่ะ